4.2.3 Begrotingsrechtmatigheid
Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk onderwerp van toetsing. Als blijkt dat de gerealiseerde lasten hoger zijn dan de, ook na de laatste begrotingswijziging, geraamde lasten dan kan er sprake zijn van onrechtmatige uitgaven (begrotingsonrechtmatigheid). Maar niet alle begrotingsoverschrijdingen leiden tot een onrechtmatigheid.
We onderscheiden de onderstaande 'soorten' begrotingsoverschrijdingen, waarbij wordt aangegeven of ze wel of niet meetellen voor het oordeel van de accountant.
Code | Bij de toetsing van begrotingsafwijkingen kunnen tenminste de volgende “soorten” begrotingsafwijkingen worden onderkend: | Onrechtmatig, maar telt niet mee voor het oordeel van de accountant | Onrechtmatig, en telt mee voor het oordeel van de accountant |
|---|---|---|---|
1 | Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde inkomsten, bijvoorbeeld via subsidies of kostendekkende omzet. | X | |
2 | Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar die niet tijdig konden worden gesignaleerd. Bijvoorbeeld vanwege een open einde (subsidie)regeling. | X | |
3 | Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten welke achteraf als onrechtmatig moeten worden beschouwd, omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of een toezichthouder blijkt (bijvoorbeeld een belastingnaheffing). Het zal hier in de praktijk vaak gaan om interpretatieverschillen bij de uitleg van wet- en regelgeving die na het verantwoordingsjaar aan het licht komen. Er zijn dan geen rechtmatigheid gevolgen voor dat verantwoordingsjaar. Wel zal de gemeente er voor moeten zorgen dat de overschrijdingen getrouw in de jaarrekening worden weergegeven.
| X | X |
4 | Kostenoverschrijdingen op activeerbare activiteiten (investeringen) waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijvings- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in de volgende jaren.
| X | X |
5 | Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet tijdig zijn gesignaleerd. Bijvoorbeeld: de verwachte kostenoverschrijding op jaarbasis was via tussentijdse informatie al wel bekend, maar men heeft geen voorstel tot begrotingsaanpassing ingediend en dit is in strijd met de budgetregels zoals afgesproken met de Raad. | X | |
6 | Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten die niet passen binnen het bestaande beleid en waarvoor men tegen beter weten in geen voorstel tot begrotingsaanpassing heeft ingediend. Bijvoorbeeld de doelgroep c.q. de activiteiten zijn in de praktijk aantoonbaar ruimer geïnterpreteerd dan | X | |
7 | Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door extra inkomsten die niet direct gerelateerd zijn. Over de aanwending van deze extra inkomsten heeft de raad nog geen besluit genomen. | X |
Hoofdtaakveld | Taakveld | Bedrag | Code |
|---|---|---|---|
0 Bestuur en Ondersteuning | 0.1 Bestuur | 374 N | 2 |
0.2 Burgerzaken | 137 N | 1 | |
0.3 Beheer overige gebouwen | 277 N | 2 | |
0.4 Overhead | 346 N | 2 | |
0.5 Treasury | 1.416 N | 1 | |
0.8 Overige baten en lasten | 226 N | 2 | |
0.9 Vennootschapsbelasting (VpB) | 220 N | 2 | |
1 Veiligheid | 1.2 Openbare orde en veiligheid | 164 N | 2 |
5 Sport, cultuur en recreatie | 5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie | 188 N | 2 |
5.7 Openbaar groen en (openlucht)recreatie | 166 N | 2 | |
6 Sociaal Domein | 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie | 444 N | 2 |
6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ | 304 N | 2 | |
6.72 Maatwerkdienstverlening 18- | 6.974 N | 2 | |
6.82 Ge-escaleerde zorg18- | 132 N | 2 | |
Bedragen * 1.000 euro |
Hieronder worden kort de belangrijkste oorzaken van de overschrijdingen op de lasten toegelicht. Voor een uitgebreide analyse op de verschillenverklaring wordt verwezen naar onderdeel 2.2 Basisbegroting.
0.1 Bestuur
In verband met pensionering en een pensioenoverdracht van ex-wethouders zijn er in 2018 extra pensioenstortingen aan pensioenuitvoerders gedaan.
0.2 Burgerzaken
De begrote leges worden gebaseerd op het verwachte aantal te verstrekken paspoorten, identiteitskaarten en rijbewijzen. Het verschil bij zowel de baten (leges) als de lasten (rijksafdrachten) wordt grotendeels verklaard doordat er in 2018 meer documenten zijn uitgegeven dan geraamd. Daarnaast is er in verband met een administratieve correctie aan de batenkant een voordeel van 129.000 euro ontstaan. Hier staat aan de lastenkant een nadeel van gelijke omvang tegenover.
0.3 Beheer overige gebouwen en gronden
In 2018 hebben een aantal verkopen plaatsgevonden die op begrotingsbasis niet waren voorzien. Dit verklaart een voordeel van bijna 2,0 miljoen euro aan de batenkant en een nadeel van ruim 1,4 miljoen euro aan de lastenkant in verband met het afboeken van de betreffende boekwaarden.
0.5 Treasury
In de jaarrekening heeft een neerwaartse correctie van de omslagrente plaatsgevonden. Deze correctie van 3,00% naar 1,91% wordt nader toegelicht in de paragraaf financiering en leidt ertoe dat de lasten op dit taakveld 1,7 miljoen euro hoger uitvallen dan geraamd. Hiertegenover staat een voordeel van gelijke omvang op de andere taakvelden.
0.8 Overige baten en lasten
De overschrijding betreft een afrekening van de BTW en BTW-compensatiefonds over de periode 2014 t/m 2016.
0.9 Vennootschapsbelasting
Met ingang van 1 januari 2016 bestaat er een vennootschapsbelastingplicht voor overheidsbedrijven. De gemeente Almelo heeft haar activiteiten voor 2018 geïnventariseerd op basis van de voorlopige cijfers van 2018 en de werkelijke cijfers van 2016 en 2017. Recentelijk is de eerste aanslag voor de vennootschapsbelasting ontvangen. Deze aanslag heeft betrekking op het jaar 2016 en bedraagt afgerond 70.000 euro. Op basis van deze aanslag is voor de jaren 2017 en 2018 eenzelfde bedrag als verplichting opgenomen. In totaal is daarmee een bedrag van 220.000 euro verantwoord ten laste van het jaarresultaat 2018.
1.2 Openbare orde en veiligheid
De overschrijding op de lasten van 107.000 euro heeft te maken met de bijdrage aan Stadstoezicht voor de overheadkosten. Met ingang van 2019 maakt Stadstoezicht onderdeel uit van de gemeentelijke organisatie.
5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie
Afwijkingen worden veroorzaakt door de begrotingssystematiek van meerjarige incidentele projecten.
5.7 Openbaar groen en (open lucht) recreatie
De terughoudendheid ten aanzien van nieuwe investeringen heeft er mede toe geleid dat er meer onderhoud aan het wagenpark heeft plaatsgevonden met als gevolg een overschrijding op de exploitatielasten van tractiemiddelen. Het positieve resultaat op de baten is te verklaren door het incidentele verkoopresultaat van tractiemiddelen (170.000 euro).
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie
Het nadeel op de lasten en het voordeel op de baten zijn voornamelijk veroorzaakt voor meerjarig incidentele projecten.
6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ & 6.72 Maatwerkdienstverlening 18-
Het nadeel op de lasten van 7,3 miljoen euro wordt met name veroorzaakt een aantal factoren. Ten eerste zien wij een autonome groei van het aantal cliënten dat Wmo en jeugdzorg krijgt. Ten tweede zien wij een groei in het aantal cliënten dat complexere jeugdzorg krijgt. Tot slot wordt het nadeel veroorzaakt door de wachtlijstproblematiek uit 2017. Doordat cliënten langer op hun behandeling moeten wachten, neemt de kans op duurdere zorg toe. Begin 2018 zijn de wachtlijsten met extra inzet van personeel grotendeels weggewerkt. Dit betekent wel nieuwe cliënten, met stijgende zorguitgaven tot gevolg.
6.82 Geëscaleerde zorg 18-
Het nadeel op de lasten van 132.000 euro wordt met name verklaard doordat in 2018 de tarieven voor jeugdbescherming en jeugdreclassering met terugwerkende kracht zijn verhoogd met 7,5%. Dit is conform de uitkomsten van een landelijk kostprijsonderzoek voor jeugdbescherming en jeugdreclassering. Uit dit onderzoek bleek dat de door Almelo en de andere Twentse gemeenten gehanteerde tarieven te laag waren.