Deze jaarverantwoording geeft inzicht in de beleidsmatige en financiële resultaten van de gemeente Almelo over het jaar 2018. Voorliggend document is nog een concept verantwoording, welke ter controle aan de accountant zal worden aangeboden. De definitieve jaarverantwoording stelt het college vast na afloop van de accountantscontrole, waarna de jaarverantwoording aan de raad zal worden aangeboden.

Algemeen financieel beeld
De jaarverantwoording laat een gerealiseerd resultaat zien van 3,4 miljoen euro positief.
De belangrijkste posten zijn:

• Een bijdrage van ruim 5,5 miljoen euro uit het Fonds tekortgemeenten in verband met de tekorten in sociaal domein (Jeugd + WMO) in 2016 en 2017.
• Een incidenteel resultaat uit de verkoop van panden en gronden van 2,65 miljoen euro.
• Een voordeel van 1,9 miljoen euro op de inkomensregelingen, waarvan 825.000 euro met betrekking tot de BUIG en 900.000 euro met betrekking tot minimabeleid (Klijnsma middelen). In het kader van de resultaatbestemming wordt een voorstel gedaan voor de inzet van de Klijnsma middelen.
• Een vrijval uit de verliesvoorziening RBT/XL-Businesspark van 1,16 miljoen euro. De gemeentelijke grondexploitaties zijn daarentegen met 637.000 euro verslechterd.
• Ruim 1 miljoen euro hoger uitvallende inkomsten uit belastingen en leges (excl. riool- en afvalstoffenheffing).
• Een voordeel van ruim 900.000 euro op afschrijvingen en een voordeel van 710.000 euro op de rentebaten en rentelasten.  
• Een tekort in het sociaal domein (Jeugd + WMO) van 7,3 miljoen euro.

Na de voorgestelde bestemming van het rekeningresultaat 2018 is het totaal van de algemene reserve en de reserve grondbeleid voor het eerst sinds jaren weer positief. Met een algemene reserve van 2 miljoen euro heeft de gemeente echter nog lang niet voldoende 'vet op de botten' om de geïdentificeerde risico's af te kunnen dekken. Het structurele perspectief is daarnaast weinig rooskleurig te noemen. Het voordelige resultaat over 2018 wordt in belangrijke mate veroorzaakt door incidentele meevallers. Zo worden de hogere zorguitgaven dit jaar gedempt door een incidentele uitkering uit het Fonds tekortgemeenten. Dit betekent dat wij structureel nog steeds voor forse uitdagingen staan. Bij het opstellen van de perspectiefnota 2019 zal het financiële perspectief worden geactualiseerd.

Saneren en innoveren
In 2018 is het preventief financieel toezicht door de provincie voortgezet en tegelijkertijd hebben wij het financieel herstelplan verder uitgevoerd. Hiervoor hebben wij onder andere incidentele middelen verworven door vastgoed dat niet tot de kernportefeuille behoort, zoals de oud Radboudschool en de Wierdensestraat 24-26, te verkopen. De verkoop van werklocaties op het XL-businesspark verloopt zeer voorspoedig. Zowel het beeldkwaliteitsplan als het bestemmingsplan tranches 1 en 2 van het XL-Businesspark zijn vastgesteld door de gemeenteraad. Deze maatregel heeft mede gezorgd voor een impuls aan de kaveluitgifte waardoor de verliesvoorziening XL-Businesspark met 1,15 miljoen euro kan worden verlaagd. De gemeente Almelo heeft in 2018 een bijdrage van bijna 5,6 miljoen euro ontvangen uit het Fonds tekortgemeenten. De uitkering heeft betrekking op tekorten in de jaren 2016 en 2017. Deze incidentele meevaller compenseert ten dele het negatieve financiële resultaat 2018 in het sociaal domein.

Transformatie werk
De werkloosheid in Almelo is gedaald. Mede dankzij de inzet van het werkplein en de door het werkplein gecontracteerde partners, de vroegtijdige aanpak bij nieuwe cliënten, en de nazorg bij werkenden met een tijdelijk dienstverband, zagen we het totale bijstandsbestand dalen van 2.839 in december 2017 naar 2.745 in december 2018. Verder is in 2018 inzet gepleegd op het versterken van onze arbeidsmarkt. Onder andere door het versterken van de regionale acquisitie, met als doel om meer nieuwe werkgevers/bedrijven naar Twente te halen. We hebben een enorme groei van de werkgelegenheid in de logistiek en techniek gezien op het XL park. Met de komst van Bleckmann/V-tech, de uitbreiding van Madison en Timberland en de ingebruikname van de Containerterminal Twente (CTT) aan de kade is de bedrijvigheid fors gestegen. Het gaat  vooralsnog om 200 tot 300 banen. Wij onderschrijven de ambitie om de komende jaren naar 2.000 banen te kunnen uitgroeien.

Transformatie zorg

De gemeentelijke aansturing van Stichting Sociale Wijkteams is versterkt en in 2018 heeft de voorbereiding op de verdere samenvoeging en versterking van de toegangstaken plaatsgevonden. Uitbreiding van het aantal wijkcoaches Jeugd dat als praktijkondersteuner bij huisartsen (POH) wordt ingezet, leidt tot effectievere zorg en meer grip op doorverwijzingen naar duurdere vormen van zorg. In het kader van het project ‘aanpak multiprobleemgezinnen’ is er een pilot uitgevoerd onder 25 huishoudens. Deze pilot resulteerde in een besparing van 420.000 euro. Mede op basis hiervan is een project voorbereid om in de periode 2019-2021 375 multiprobleemhuishoudens met een doorbraakmethodiek te kunnen benaderen. Met betrekking tot de inkoop van zorg hebben we de risico’s van het regionaal inkoopproces gewogen en gekozen voor een eigen inkoop voor Wmo en Jeugd (op basis van prijs x volume) met strakke eigen voorwaarden en kwaliteitseisen. Deze lokale aanbesteding heeft geresulteerd in een verlaging van het aantal gecontracteerde zorgaanbieders van 260 naar 160. Ook is in 2018 een maatregelplan opgesteld, als belangrijke stap om de zorg in 2019 verder te transformeren om zo te werken aan de (financiële) doelstelling uit het coalitieakkoord, namelijk uitkomen met Rijksmiddelen.

Binnenstad met herwonnen identiteit
De transformatie van de binnenstad is zichtbaar. Zo is in 2018 Haven Zuid opgeleverd en is gestart met de sloop van de C&A en omgeving. In de Grotestraat Noord is veel geïnvesteerd in gevels en wonen boven winkels. Met diverse samenwerkingspartners is in 2018 intensief gewerkt aan een nieuwe koers voor de binnenstad. In het kader van deze koers wordt een DNA-analyse uitgevoerd om de kernkwaliteiten van de binnenstad van Almelo te kunnen bepalen. De analyse is vertaald naar een herkenbaar en onderscheidend profiel dat duidelijk maakt welke positie de binnenstad van Almelo (in de stad en regio) wil innemen. Daarnaast geeft de koers voor de binnenstad helderheid over de ontwikkelmogelijkheden (kwalitatief en kwantitatief) voor de binnenstad, wordt duidelijk wat de transformatieopgave is, en in welke markten er kansen liggen. Met de koers voor de binnenstad worden voor de deelgebieden in de binnenstad gebiedsprofielen opgeleverd, en kunnen keuzes en prioriteiten ten aanzien van inzet van middelen worden gemaakt.